خیلی از ما بر این باور هستیم که بسیاری از بیماریها از سالهای پایانی دهه چهارم یا دهه پنجم عمر ظهور و بروز پیدا میکنند و همچنان فرصت هست در سالهای بعد به سلامتی خود فکر کنیم، اما هر چه زودتر برای حفظ و بهبود وضعیت سلامت جسمانی خود اقدام کنیم میتوانیم به زندگی بهتر در سالهای بعد امیدوارتر باشیم.
پیروی از سبک زندگی سالم در دهه چهارم و پنجم زندگی ممکن است به دلیل پیر شدن سلولها و کند شدن روند جایگزینی سلولهای تازه با سلولهای قدیمی و کاهش عملکرد بدن و مستعدتر شدن بدن برای چاقی و ابتلا به انواع عوارض قلبی و عروقی و روحی و روانی، قدری دیر باشد. برای هر کسی که اخیرا شمعهای ۳۰ سالگی کیک تولد خود را خاموش کرده، ممکن است این احساس پیش بیاید که هنوز عمر زیادی در پیش دارد و حوادث هیجان انگیزی از عروسی گرفته تا سفر، شغل بهتر و کلیدهای خانه جدید در انتظارش است. آخرین چیزی که احتمالا به آن فکر میکند انتخاب سبک زندگی سالم به منظور ایجاد زمینه برای یک عمر سلامت زیستن است.
تحقیقات علمی زیادی وجود دارد که نشان میدهد ایجاد عادات سالم در طول ۳۰ سالگی، در زمانی که بدن همچنان به عملکرد طبیعی خود و جا به جایی سریع سلولهای پیر با سلولهای جوان ادامه میدهد بهتر از این است که منتظر بمانیم و زمانی به فکر سلامت خود باشیم که عملکرد رو به جلوی بدن متوقف شده باشد. دکتر هلن هارتلی، دستیار مدیر پزشکی در «آویوا هلت» (Aviva Health) میگوید: عادات سبک زندگی ما بر خطر ابتلا به بیماریهای مختلف تأثیر میگذارد برای مثال، هر چه مدت طولانیتری سیگار بکشیم، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و سرطانهای متعدد بیشتر میشود.
اولویت با عادات خوب
با این حال، تنها حذف عادتهای بد نیست که میتواند در ۳۰ سالگی ما تفاوت ایجاد کند، بلکه مهم این است که ما اضافه کردن عادات خوب را در اولویت قرار دهیم. هلن هارتلی اصرار میورزد: عادات خوب میتوانند زندگی ما را طوری تنظیم کنند که با افزایش سن، بتوانیم همچنان از زندگی خود لذت ببریم و کهولت باعث بروز موجی از بیماریها و ناتوانی در ما نشود. به عنوان مثال، یک رژیم غذایی خوب سرشار از ویتامینها و مواد معدنی به علاوه ورزشهای تقویت کننده مانند وزنه برداری، میتواند استخوانهای ما را قوی نگه دارد و خطر پوکی استخوان و شکستگی را در سالهای بعدی زندگی کاهش دهد. او میافزاید که تناسب اندام میتواند قلب و عروق خونی ما را نیز در وضعیت خوبی نگه دارد و خطر حملات قلبی و سکته را در دهههای آینده زندگی ما کاهش دهد.
چرا ۳۰ سالگی؟
اما چرا ۳۰ سالگی برای سلامت طولانی مدت اینقدر اهمیت دارد؟ هارتلی در این باره میگوید: عملکرد و توان بدن ما پس از اواسط دهه ۲۰ یا سالهای ابتدایی دهه ۳۰ زندگی شروع به کاهش میکند، در این دوران عارضه کاهش طبیعی توده بدون چربی بدن یا ماهیچه پیش میآید که به کند شدن متابولیسم (سوخت و ساز) کمک میکند، بنابراین ما را مستعد افزایش وزن میکند. از این رو ارزش تمرینات قدرتی در این سال نمود پیدا میکند، چرا که این نوع تمرینات باعث حفظ توده عضلانی میشوند. همه اینها مهم است، زیرا اضافه وزن یا چاقی، صرف نظر از سن شما، با افزایش خطر بیماریهای بالقوه کشنده مانند دیابت نوع ۲، بیماری قلبی، سکته مغزی و برخی سرطانها ارتباط نزدیکی دارد.
گذر از سن بچه داری
برای زنان سی و چند ساله، که ممکن است در این دهه به بچه دار شدن، بارداری و زایمان فکر کنند، زمان به سرعت در حال سپری شدن است. هارتلی میگوید: باروری زنان در دهه ۲۰ سالگی به اوج خود رسیده است و برای برخی از زنان بعد از ۳۵ سالگی باردار شدن سختتر است. علاوه بر این، در حالی که یائسگی معمولا در سنین ۴۰ سالگی شروع میشود، برخی از زنان ممکن است یائسگی زودهنگام را تجربه کنند. هر کسی که علائمی مانند گرگرفتگی، اختلال خواب، اضطراب و مشکلات حافظه را تجربه میکند، باید از پزشک خود مشاوره بگیرد. او اضافه میکند که بار دیگر، تمرینات قدرتی مهم است، زیرا کاهش استروژن مرتبط با یائسگی باعث نازک شدن استخوانها میشود و میتواند خطر پوکی استخوان که یکی از شایعترین عوارض در میان زنان است را افزایش دهد.
اهمیت سلامت روانی در کنار سلامت جسمانی
با این حال، این فقط تغییرات طبیعی در بدن ما نیست که نشان دهنده این است که سلامتی ما به آرامی شروع به افول میکند، بلکه سبک زندگی پرمشغله غالبا استرس زا نیز در این میان بی تاثیر نیست. شاید شما در حال تحمل فشارهای شغلی و بار روانی فشار مراقبت از کودکان یا والدین مسنتر و نگرانیهای مربوط به دریافت وام مسکن هستید. هارتلی میگوید: دهه ۳۰ زندگی با ترکیبی از موارد متعدد نظیر شغل، مسئولیتهای مراقبت و مشارکتهای اجتماعی بسیار پرمشغله است، در این دهه از زندگی اغلب زمان کمی برای رفع نیازهای خودمان باقی میماند؛ بنابراین مهم است که در این دوران نه تنها سلامت جسمی بلکه سلامت روانی خود را نیز در اولویت قرار دهیم. یک نظرسنجی اخیر در آمریکا نشان داد که افراد در سن ۳۶ سالگی بیشترین استرس را تجربه میکنند.
در ۳۰ سالگی چه کارهایی باید انجام دهیم
بنابراین، یک فرد ۳۰ ساله چه کاری میتواند انجام دهد تا هم احساس خوبی داشته باشد و هم از بدن خود مراقبت کند و بتواند کیفیت زندگی و استقلال خود را تا زمانی که ممکن است حفظ کند؟ هارتلی در این باره میگوید یک سری فعالیتها ویژه دهه ۳۰ زندگی است از جمله اهمیت پرهیز از چاقی، ترک سیگار یا کاهش مصرف سیگار، انتخاب ورزش و تحرک به جای سبک زندگی بیتحرک و تحمل بار استرس بالاست. ترک عادتهای بد زودتر از اینکه دیر شود واقعا میتواند در ما تفاوت ایجاد کند. تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۲۲ نشان داد افرادی که تا سن ۳۵ سالگی سیگار را ترک میکنند، کمتر در معرض خطر مرگ به دلیل بیماریهای ناشی از کشیدن سیگار قرار میگیرند هرچه زودتر سیگار را ترک کنید، با کاهش خطر ابتلا به بیماریهای شریانی که بر قلب و عروق خونی تأثیر میگذارد و میتواند توانایی حفظ یک سبک زندگی فعال را محدود کند، شانس بیشتری برای افزایش کیفیت زندگی خود در آینده خواهید داشت.